จากของเล่นในวัยเด็ก มาเป็นการแข่งขันกีฬา “ ลูกข่าง ”

ในวัยเด็กทุกคนล้วนแล้วแต่มีของเล่นกันทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็น ตุ๊กตา รถบังคับ โมเดล หรือเครื่องวีดิโอเกม เป็นต้น แต่ในชนบทที่ห่างไกลความเจริญ หรือ เด็กที่ครอบครัวไม่ได้มีฐานะร่ำรวยไม่มีเงินมากมายไปซื้อของเล่นแพง ๆ มาให้ลูกได้ เด็กเหล่านั้นก็จะมีของเล่นที่แตกต่างไปยกตัวอย่างเช่น ลูกแก้ว ลูกข่าง เป็นต้น ซึ่งความสนุกสนานนั้นไม่แพ้ไปกว่าของเล่นแพง ๆ เลย ลูกข่างเป็นหนึ่งในของเล่นที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในชนบทของประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านอย่างลาว

กีฬายอดนิยม ของคนลาว

ลูกข่างนั้นถือได้ว่าเป็นของเล่นหรือการละเล่นที่เก่าแก่มาก ๆ อย่างหนึ่งในประวัติศาสตร์ ไม่ใช่แค่ในประเทศไทยหรือภูมิภาคอาเซียนเท่านั้นแต่มันมีไปทั่วทั้งโลก ในสมัยก่อนลูกข่างถูกใช้เล่นเพื่อตอบสนองความบันเทิง เพื่อการพนัน หรือบางครั้งใช้ในการพยากรณ์เหตุการณ์ต่าง ๆ ล่วงหน้า ลูกข่างเป็นของเล่นที่ทำมาจากไม้มีรูปทรงคล้ายกรวย มีแกนอยู่ตรงกลางเพื่อใช้ในการทรงตัวและหมุนตัวของลูกข่าง การจะทำให้หมุนนั้นต้องใช้เชือกเส้นเล็ก ๆ พันรอบตัวลูกข่างเริ่มจากตรงหัวแกนหมุนข้างล่างขึ้นมาจนสุดข้างบน หลังจากนั้นให้ใช้นิ้วเกี่ยวเชือกส่วนที่เหลือไว้แล้วขว้างหรือเหวี่ยงลูกข่างลงไปที่พื้น นอกจากจะเล่นกันเพื่อความสนุกแล้วยังมีการจัดแข่งขันลูกข่างขึ้นอย่างจริง ๆ จัง ๆ เป็นเกมกีฬาที่มีผู้แพ้ผู้ชนะโดยเฉพาะในประเทศเพื่อนบ้านเราอย่างลาว ผู้คนในประเทศลาวนิยมชมชอบการเล่นและการแข่งขันลูกข่างเป็นอย่างมากและลาวเองพยายามที่จะผลักดันกีฬาลูกข่างให้เป็นที่ยอมรับกันอย่างแพร่หลาย ในปี ค.ศ. 2009 ได้มีการจัดแข่งขันซีเกมส์ขึ้นที่ เวียงจันทน์ ประเทศลาว ซึ่งลาวได้สาธิตกีฬาลูกข่างในการแข่งขันกีฬาซีเกมส์ครั้งนั้นให้นานาประเทศได้ชมและทำความรู้จักกับกีฬาชนิดนี้ กฎและกติกาในการเล่นลูกข่างนั้นค่อนข้างเข้าใจง่ายและไม่ซับซ้อนมากนัก เริ่มแรกก่อนจะเล่นหรือแข่งขันก็จะขีดเส้นหรือทำวงกลมขึ้นวงหนึ่งขนาดประมาณ 50-60 ตารางเซนติเมตร หรืออาจจะแล้วแต่ผู้จัดการแข่งขันและขนาดของลูกข่าง หลังจากนั้นให้ผู้เล่นขว้างลูกข่างลงไปในวงกลมตามลำดับก่อนหลังและหากลูกข่างของใครขว้างลงไปแล้วไม่หมุนหรือหมุนออกนอกกรอบวงกลมไปก็ถือว่าเป็นผู้แพ้ และผู้แพ้จะต้องนำลูกข่างของตัวเองไปวางไว้ในวงกลมเพื่อให้ผู้ชนะขว้างลูกข่างลงไปกระแทกคล้ายกับเป็นการสังเวย หากลูกข่างทำจากไม้ไม่ได้คุณภาพก็จะแตกเสียหายใช้งานต่อไม่ได้แต่ถ้าทำจากไม้เนื้อดีมีคุณภาพก็จะเป็นแค่รอยเท่านั้น เท่ากับว่าถ้าเราแพ้การแข่งขันมีความเสี่ยงที่เราจะเสียลูกข่างของเราไปด้วย

ลูกข่างนั้นจัดได้ว่าเป็นการละเล่นหรือกีฬาที่ไม่ได้มีกลไกหรือกติกาที่สลับซับซ้อน เด็ก ๆ หลายคนสามารถฝึกเล่นลูกข่างและสามารถพัฒนาฝีไม้ลายมือให้ก้าวขึ้นไปสู่ระดับของการแข่งขันที่มีเงินรางวัลมีชื่อเสียงในวงการลูกข่างได้ไม่ยาก ถึงแม้ว่ากีฬาลูกข่างยังไม่ได้รับความนิยมและการยอมรับจากนานาประเทศสักเท่าไหร่ แต่ประเทศเล็ก ๆ อย่างลาวก็พยายามที่จะผลักดันกีฬาชนิดนี้ให้เข้าไปสู่ภูมิภาคอาเซียนเพื่อแสดงตัวตนและเสน่ห์ของ “ลูกข่าง” ให้ทั้งโลกได้เห็