เบ๊ค… หนึ่งในเกียรติยศแห่งนักรบมองโกล

ผู้นำนักรบมองโกลที่มีชื่อเสียงที่สุด “เจงกีส ข่าน” ได้มองเห็นความเหมาะสมในการที่นักรบในกองทัพของเขาทุกคนต้องฝึกฝนมวยปล้ำ เพื่อรักษารูปร่างกำยำอย่างนักรบและเตรียมพร้อมในการทำศึก และมันคือหนึ่งในสามสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์บุรุษของนักรบมองโกลเคียงข้างการขี่ม้าและยิงธนู

เบ๊ค (Bökh) เป็นมวยปล้ำแบบโบราณที่ชาวมองโกลใช้แสดงออกถึงความแข็งแกร่ง เป็นมวยปล้ำที่มีกติกาง่ายดายที่สุดเพียงแค่ฝ่ายไหนที่ร่างกายส่วนอื่นที่ไม่ใช้เท้าสัมผัสพื้นถือว่าแพ้ ซึ่งในเขตพื้นที่มองโกลยุคที่กองทัพของพวกเขาทรงอำนาจที่สุดนั้น มวยปล้ำนี้ถูกใช้เล่น ฝึกฝนในกองทัพและแข่งขันไปทั่วตั้งแต่จีนตอนบน มองโกเลีย มองโกเลียใน ทะเลทรายโกบี เบนาเตียในเขตรัสเซีย เทือกเขาโอรัต และเชตไซบีเรีย แต่ละพื้นที่ก็ได้ปรับเปลี่ยนรูปแบบและการแต่งกายไป แต่ก็ยังถือว่ามีความคล้ายคลึงกันจนเข้าใจได้ว่ามีที่มาจากไหน

มวยปล้ำกับวิถีชีวิตผู้คนแถบนี้มีประวัติยาวนาน ภาพเขียนบนผนังถ้ำในจังหวะบายันคอนกอร์ของมองโกเลีย ปรากฏภาพสองชายเปลือยกายที่ล้อมรอบด้วยกลุ่มคน ซึ่งมันย้อนเวลากลับไปได้ถึง 7,000 ปีก่อนคริสตกาล และภาพวาดมวยปล้ำแบบนี้ก็ปรากฏบนจานทองแดงยุคราชวงศ์ซึงนู ที่รุ่งเรืองในช่วงก่อนคริสตกาลราว 200 ปี จากเดิมที่มันถูกใช้ในการฝึกฝนของกองทัพเจงกีส ข่าน ภายหลังก็ถูกใช้ในการสังสรรค์ งานประเพณีและใช้คัดเลือกเพื่อรับราชการด้วย รวมไปถึงใช้เป็นเครื่องมือในเชิงการทหารช่วงราชวงศ์ชิงที่มักจัดการแข่งขันมวยปล้ำระหว่างแมนจูกับมองโกลเป็นประจำ

มวยปล้ำแบบมองโกลถือเป็นกีฬาประจำชาติและเป็นวัฒนธรรมที่แตกแขนงออกไปทั่วโลก มันเป็นสิ่งสำคัญในชีวิตชายชาวมองโกลถึงขนาดว่าถ้าใครมีลูกชาย สิ่งแรกที่พวกเขามุ่งหวังคือการเห็นลูกชายเป็นนักมวยปล้ำที่มีชื่อเสียงเป็นอันดับแรก

ในบรรดาตำนานนักมวยปล้ำมองโกลนั้น “The Avarga (แปลว่า ยักษ์ใหญ่)” แยมบิน ชาราฟจัมต์ส ถือเป็นแชมป์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด เขาเกิดในปี 1876 และชนะการแข่งขันใหญ่ตั้งแต่อายุแค่ 18 ปี ในรายการแข่งประจำรัฐ (Naadam แปลว่า เกม) ร่างกายสูงใหญ่ของชาราฟจัมต์สทำให้เขาเอาชนะคู่ต่อสู้ได้อย่างง่ายดาย แม้กระทั่งในวัย 70 ปีเขาก็เอาชนะนักมวยปล้ำได้ถึงสามคน

การแข่งขันมวยปล้ำแบบมองโกลนั้นถือเป็นรายการแข่งขันที่ใหญ่มาก เพราะผู้ชายชาวมองโกลทุกคนแทบจะเล่นกีฬาชนิดนี้ ดังนั้นในการแข่งขันชิงแชมป์มวยปล้ำแห่งชาติในปี 2011 กินเนสต์ บุ๊คได้บันทึกสถิติโลกไว้ว่ามีนักมวยปล้ำมากถึง 6,002 คนเข้าร่วมการแข่งขันมวยปล้ำ เป็นรายการแข่งมวยปล้ำที่มีนักกีฬาเข้าร่วมมากสุดในประวัติศาสตร์โลก

ปัจจุบันวงการมวยปล้ำของมองโกเลียนั้นพัฒนาเป็นการแข่งขันอาชีพ ผู้แข่งขันสามารถที่จะลงแข่งเก็บคะแนนและทำอันดับสูงขึ้นไป ซึ่งไม่ได้มีเพียงแค่ผู้เข้าแข่งขันชาวมองโกลเท่านั้น หากแต่ด้วยความที่เบ๊คหรือมวยปล้ำแบบมองโกลแพร่หลายไปทั่วทุกพื้นที่แถบนั้นตั้งแต่ในอดีต ทำให้นักกีฬาทั้งจากมองโกลเลียใน จีน ไซบีเรียเข้าร่วมแข่งขันด้วยมากมาย

มวยปล้ำมองโกลอาจจะไม่ได้ถูกใช้คัดสรรนักรบเข้าสู่กองทัพเฉกเช่นในอดีต แต่เชื่อมั่นว่าคุณค่าของความเป็นลูกผู้ชายชาตินักรบยังคงอยู่เสมอไปในวัฒนธรรมที่ผู้คนให้ความสำคัญกับมัน