ปันจักสีลัต ศิลปะกีฬาการร่ายรำต่อสู้พื้นเมืองที่มีอายุมากถึง 400 ปี

                ปันจักสีลัต เป็นศิลปะการต่อสู้ของคนเชื้อสายมลายูแห่งภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ ที่สืบเชื้อสายมากันอย่างยาวนาน ก่อนที่จะกลายมาเป็นกีฬาประจำชาติของประเทศบรูไน ซึ่งได้ถูกเรียกออกไปเป็นหลายชื่อตามพื้นที่ต่าง ๆ ซึ่งในประเทศไทยกีฬาชนิดนี้ ในจังหวัด ปัตตานี ยะลา สตูล นราธิวาส และสงขลา จะถูกเรียกว่า สิละ, ดีกา หรือ บอดีกา โดยเป็นศิลปะการต่อสู้ด้วยมือเปล่าเท้าเปล่า ที่ใช้ท่วงท่าร่ายรำราวกับดอกบอมอร์ในกระแสน้ำวน ทำให้มีลีลาการต่อสู้ที่สวยงาม

มูบิน เชปปาร์ค (Mubin Shepard) นักประวัติศาสตร์ของบรูไน ได้ค้นคว้าจุดกำเนิดของศิลปะการต่อสู้ในแบบ ปันจักสีลัต และพบว่าการต่อสู้ชนิดนี้ได้ถือกำเนิดขึ้นมาที่เกาะสุมาตราเมื่อ 400 กว่าปีที่แล้ว โดยมีชื่อแรกในการเรียกการต่อสู้แบบนี้ว่า สิละ จากหนึ่งในชายหนุ่มทั้งสามที่ออกไปฝึกการต่อสู้ และได้พบกับกระแสน้ำที่ไหลมาจากหน้าผาสูงลงมาในสระน้ำ โดยมีดอกบอมอร์ช่อหนึ่งหล่นจากต้นลงมากลางสระกระทบกับผืนน้ำกลายเป็นจังหวะคลื่น จากนั้นจึงค่อย ๆ ไหลย้อนกลับไปใกล้ตลิ่งแล้วลอยไปลอยมา ทำให้เขาทึ่งในสิ่งที่เห็นและได้นำดอกบอมอร์ติดตัวกลับไปด้วย โดยเมื่อกลับไปได้นำลีลาการลอยของดอกบอมอร์ไปประยุกต์ใช้กับท่าร่ายรำแก่เพื่อนอีก 2 คน จึงเกิดเป็นวิชาสิละ ก่อนที่จะพัฒนาให้เข้ากับยุคสมัยของปัจจุบันจนเปลี่ยนแปลงกลายมาเป็นศิลปะการต่อสู้ที่มีชื่อว่า ปันจักสีลัต

การแข่งขันของปันจักสีลัตได้ถูกแบ่งออกมาเป็น 4 ประเภท ได้แก่ การต่อสู้, เดี่ยวปันจักลีลา, คู่ปันจักลีลา และทีมปันจักลีลา โดยการต่อสู้คือการใช้ท่วงท่าของปันจักสีลัตเข้าปะทะกันและกัน เพื่อหาผู้แพ้และชนะในการแข่งขัน ส่วนแบบเดี่ยวปันจักลีลา คู่ปันจักลีลา ทีมปันจักลีลา แข่งขันโดยใช้ท่าทางร่ายรำ 100 ท่าทาง ให้ถูกต้องและสวยงามตามจังหวะแบบแผนของกติกาที่กำหนดรวมถึงการแสดงสีหน้า ความพร้อมเพรียง และอารมณ์ที่แสดงออกได้ถึงความรู้สึกในการต่อสู้อย่างชัดเจนจะทำให้ได้รับคะแนนมากที่สุดและเป็นผู้ชนะเมื่อการแข่งขันจบลง

ในปัจจุบันศิลปะกีฬาการต่อสู้แบบปันจักสีลัตได้ถูกจัดตั้งเป็นสหพันธ์ปันจักสีลัตนานาชาติ โดยได้จัดตั้งอยู่ที่กรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งได้จัดการแข่งขันปันจักสีลัตชิงแชมป์โลกมาแล้วทั้งหมด 7 ครั้ง อีกทั้งยังได้รับการบรรจุลงในการแข่งขันกีฬาซีเกมส์ครั้งที่ 14 ที่กรุงจาการ์ตา เป็นครั้งแรกในปี 2530 ก่อนที่จะได้รับการบรรจุลงในการแข่งขันกีฬาซีเกมส์ทุกครั้งจวบจนถึงครั้งปัจจุบัน และในปี 2018 ปีนี้ประเทศไทยได้จัดการแข่งขันกีฬาปันจักสีลัตเยาวชน ชิงแชมป์โลก “จูเนียร์ เวิลด์ ปันจักสีลัต แชมเปี้ยนชิพ 2018” ครั้งที่ 4 ที่หอประชุมเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษาฯ มหาวิทยาลัยสงขลา ซึ่งทัพนักกีฬาไทยสามารถคว้าเหรียญทองมาครองได้ถึง 6 เหรียญสำหรับการแข่งขันระดับโลกในครั้งนี้อีกด้วย